  et Huis Halverwege
(1936)
 In het huisje lag één lijk maar niemand kon ontkennen dat in deze man twee personen gestorven waren. Zo was er bijvoorbeeld het verbazingwekkend feit dat er twee vrouwen waren die in de dode hun man herkenden. Een tweede onmiskenbaar aspect van deze zaak: de man werd vermoord. Voor EQ hangt de oplossing van deze moord af van deze vraag: wie heeft men willen vermoorden, Joseph Gimball of Joe Wilson? Onder welke van deze twee namen was het slachtoffer aan zijn moordenaar bekend? Is één van de twee weduwen misschien alleen uiterlijk in de rouw? Met zijn bekende scherpzinnigheid en intuïtie gaat Ellery Queen het verwarringwekkende probleem van de dubbele identiteit te lijf. Hij doet het niet uit sympathie met de overledene, maar alleen omdat iemand blijkbaar een onschuldige wil laten in de val lopen. |
| "Een
buitengewoon moordmysterie opgelost aan de hand van een pakje lucifers ."
--
The New York Post. "Het is een rechttoe rechtaan moordmysterie zonder fancy toeters en bellen, waarin Ellery Queen de deductieve krachten van de lezer prikkelt en uitdaagt met zijn gebruikelijke fascinerende analysemethode en zijn eigen aantrekkelijkheid." -- Margaret Germond, The Evening Star, Washington D.C. |
    |
|
Boven links naar rechts: Stof en
harde kaft voor Stokes alsook voor Grosset & Dunlap; stofkaft voor Triangle
Books. Onder links naar rechts: Drie harde kaft variaties voor Triangle Books uitgaven; stof en harde kaft voor Tower (World Publishing co.) * |
| San Pedro News,
"Life, Literature - New Mystery Holds Thrills" door William Lyon Phelps ,
14 augustus 1936 "Een van onze beste schrijvers van moord mysterieboeken noemt zichzelf Ellery Queen, en voor zover ik weet, noemden zijn vader en moeder hem ook zo. Een paar jaar geleden veroverde hij het publiek met een ingenieuze en spannende thriller - snel gevolgd met acht anderen. Deze negen boeken eindigen allemaal hun titel met het woord mysterie "The Roman Hat Mystery", "The Siamese Twin Mystery", "The Greek Coffin Mystery", enz. Ze zijn goed geschreven, ze zijn bezaaid met interessante citaten uit de klassieke literatuur, die zal degenen die ze herkennen een plezier doen en degenen die dat niet doen, niet irriteren. Ik heb genoten van al deze boeken. Ellery Queen en zijn vader zijn een opmerkelijk stel speurneuzen. Maar nu en ineens heeft Ellery Queen zijn grootste rivaal verslagen - nl. zichzelf, zijn eigen verleden; de meest wrede en compromisloze concurrent waar elke artiest tegen moet vechten. Zijn nieuwe verhaal, met zijn geheel andere en onverwachte titel, “Halfway House” (en de onverwachte verandering ten opzichte van de titels van de negen voorgaande boeken wordt besproken in een voorwoord) is een hele straat voor op de negen. Deze roman heeft geen saaie pagina, alinea of zin; het is zowel scheurend als aangrijpend. Mijn aandacht werd getrokken door de eerste pagina; gedeeltelijk, dat geef ik toe, door mijn intieme topografische bekendheid met het tafereel - Trenton, maar elke andere stad met hetzelfde verhaal zou het goed genoeg hebben gedaan. De personen in dit drama zijn verdeeld in drie groepen: de New Yorkers, de Philadelphians en de Trentonians. Ik weet niet waarom de auteur van zijn meest aanstootgevende personage een polospeler maakte. Ik speel geen polo, omdat ik niet kan paardrijden; maar elke polospeler die ik ooit heb gekend, en ik ken velen van hen intiem, zijn allemaal buitengewoon aantrekkelijk. Dat is echter maar een detail; in een moordverhaal kan alles gebeuren. Ik neem aan dat andere lezers mijn afkeer van een ander kenmerk, dat deze roman gemeen heeft met veel andere thrillers, niet delen; Ik veronderstel van wel, want als ze dat zouden doen, zouden de schrijvers en uitgevers er geen gebruik van maken. Op pagina 252 wordt de lezer uitgedaagd. Hij krijgt te horen dat alle elementen van het complot nu voor hem liggen, en hij wordt uitgenodigd om zijn hersens in te werken en te kijken of hij het probleem kan oplossen. Dit irriteert me altijd. Ik lees moordverhalen voor pure afleiding en voor niets anders. Ik zou net zo min mijn tijd verspillen aan het raden van hun oplossingen als aan iets anders dat onaangenaam en zinloos was." |
|
Eén van mijn persoonlijke favorieten Halfway House
(1936) markeert een cruciale evolutie in het Ellery Queen-oeuvre.
Het boek combineert de intellectuele strengheid van de vroege
“nationaliteiten”-mysteries met een nieuw gevonden emotionele diepgang en
sociaal realisme. Ellery Queen – zowel auteur als personage
– laat de strakke structuur van zijn eerdere romans los en heruitvindt
zichzelf in een verhaal dat zowel menselijker als beklemmender is. Deze
tiende roman in de Queen-reeks laat de eerder kenmerkende titels op basis
van nationaliteit – zoals The Greek Coffin Mystery of
The Dutch
Shoe Mystery – achterwege en kiest voor een meer thematische en
symbolische titel. Deze keuze wordt besproken in een metatekstueel voorwoord
aan J.J. McC., Ellery’s fictieve klankbord, waarin onthuld wordt dat het
boek The Swedish Match Mystery had kunnen heten – maar dat
uiteindelijk niet werd. Het verhaal draait rond een moord die tegelijk een psychologisch raadsel vormt. Het slachtoffer, Joseph Gimball – ook bekend als Joe Wilson – leidt een dubbelleven: enerzijds als rijke societyfiguur in New York, anderzijds als eenvoudige marskramer in Philadelphia. Zijn twee levens worden fysiek verbonden door een hut tussen beide steden in, de zogenaamde “halfway house”, waar hij van identiteit wisselt. Het is daar, halverwege beide werelden, dat hij wordt neergestoken. De centrale vraag is niet enkel wie hem vermoordde, maar ook welke van zijn identiteiten het doelwit was – en waarom. Deze dualiteit zet de toon voor het hele boek, dat rijk is aan contrasten: societyvrouwen en huisvrouwen, marskramers en financiers, debutantes en worstelende advocaten – allemaal worden ze meegezogen in de duistere draaikolk van een moordonderzoek. De ontdekking van het lijk door Bill Angell (Gimballs schoonbroer) zet het verhaal in gang, en al snel is Ellery Queen ter plaatse, niet enkel uit nieuwsgierigheid maar ook vanwege een persoonlijke band. Halfway House is een keerpunt in de Queen-canon. Het bevat de laatste formele “Challenge to the Reader” tot The Finishing Stroke (De Dertiende Gast), en hoewel het verhaal trouw blijft aan het klassieke speurwerk – zoals het belang van verbrande lucifers en verkoolde kurk op de plaats delict – verkent het ook diepere thematische lagen. Klassenverschillen, identiteit en morele ambiguïteit worden doorheen het verhaal verweven. De rechtszaak die het verhaal culmineert, is een van de meest meeslepende scènes die Queen ooit schreef en biedt een krachtige blik op de rechtspraak en vooroordelen tijdens de Grote Depressie. De oplossing steunt op Queens kenmerkende deductieve methode: het opstellen van een psychologisch profiel van de dader op basis van fysiek bewijs, en dat vervolgens systematisch aftoetsen aan elk van de verdachten. Dit doet denken aan eerdere oplossingen, zoals de deductie op basis van een schoen in The Dutch Shoe Mystery. Al is het raadsel hier eenvoudiger dan in vorige boeken, de kracht van deze roman ligt vooral in de menselijke componenten – de gelaagdheid van de personages, de spanning in de rechtszaal en de sociaal-politieke onderstroom. De schaduw van de Depressie hangt zwaar over het verhaal. Geld – of het gebrek eraan – drijft motieven en bepaalt verhoudingen. Personages benoemen openlijk hun sociale klasse, en Ellery’s interacties met zowel de elite als de arbeidersklasse onthullen veel over het tijdsbeeld. De dialogen verwijzen geregeld naar economische worstelingen, wat authenticiteit en gewicht aan het verhaal geeft. |
           |
|
Een opvallend personage is Lucy Wilson, Gimballs vrouw in Philadelphia, die
met onverwachte diepgang en empathie wordt neergezet. Haar lot – bedrogen,
berooid en uiteindelijk beschuldigd – wordt indringend weergegeven via de
rechtbankscènes en haar emotionele ontwikkeling. Ook Andrea, Gimballs
stiefdochter uit zijn high society-huwelijk, voegt complexiteit toe aan het
verhaal, net als de romantische verwikkelingen, al vinden sommige critici
dat deze subplotten het tempo vertragen. Verslaggeefster Ella Amity, een nieuw personage, brengt energie en journalistieke flair in het verhaal, al onthult haar behandeling door mannelijke personages – vooral door de seksistische politiechef DeJong – het diepgewortelde seksisme van die tijd. Zulke momenten zijn confronterend, maar verankeren de roman ook in zijn jaren ’30-context. Stilistisch is Halfway House leesbaarder en minder overladen dan sommige eerdere Queen-mysteries. Het boek profiteert van bondiger proza, meer focus en een kleiner aantal personages. Voor wie de logische doolhoven van de eerdere titels vermoeiend vond, biedt deze roman een betere balans tussen plot en karakter. Het element van de “dying clue” – een handelsmerk van Queen – duikt opnieuw op en voegt extra intrige toe. Sinds de publicatie kreeg het boek veel lof. In 1936 noemde criticus William Lyon Phelps het een enorme stap vooruit ten opzichte van de vorige negen boeken. Hij noemde het “ripping and gripping”, zonder saaie passages en vol sfeer. De Rhinebeck Gazette vergeleek het met een moderne versie van A Tale of Two Cities. Hedendaagse recensenten blijven het werk waarderen om zijn combinatie van klassieke speurkunst en opkomende literaire volwassenheid. Toch is niet iedereen onverdeeld positief. Sommigen vinden dat het einde de belofte van het begin niet helemaal waarmaakt, en het romantische subplot wordt door sommigen als overbodige opvulling gezien. Maar over het algemeen geldt Halfway House als een overtuigende brug tussen de puzzelgeoriënteerde Golden Age-mysteries en de meer karaktergedreven latere Queen-romans. Ondanks een aankondiging in 1937 dat MGM de filmrechten had verworven, werd de roman nooit verfilmd – een merkwaardige omissie, gezien de dramatische opzet, gedenkwaardige rechtszaalscènes en rijke psychologische en sociale thematiek. Samengevat is Halfway House een schromelijk onderschat mijlpaal in het Ellery Queen-universum. Het behoudt het beste van Queens vroege logische puzzels en verkent tegelijk rijkere menselijke en thematische gronden. Ja, het is een moordverhaal – maar ook een verhaal over identiteit, bedrog, klasse en transformatie. Een overgangsroman in elk opzicht, en een van Ellery Queens meest fascinerende experimenten – en een van zijn meest beklijvende. |
|
In 1948 verscheen het boek als krantenfeuilleton in de Nederlandse krant De Waarheid onder de titel "Het huis tussen Philadelphia en New York". |
       |
| The Rhinebeck Gazette,
Rhinebeck, N.Y., 14 augustus 1936 "Halfway House, waar een vreemde man de laatste rust vindt op zijn gekwelde reis door het leven. . . Halfway House, waar, onder de grimmige schaduw van een sensationele moord, tegenstellingen elkaar ontmoeten en botsen - gewone marskramer en financier, jonge huisvrouw en koude samenlevingsvrouw, worstelende advocaat en miljonairdebutante. . . Halfway House, waar Ellery Queen, misdaadadviseur van de wereld - in het algemeen, terugkeert naar zijn oude liefde voor pure en scherpe deductie in wat zonder twijfel zijn meest fascinerende verhaal is over echte mensen en subtiel geweld - tot nu toe - een modern verhaal van twee steden door de meester-mysterieverteller." The Mercury Week-end Magazine Section 19 september 1936 - "Book Reviews Half-Way House, door Ellery Queen" by "Scribe" "Ik veronderstel dat iedereen nu wel de Ellery Queen mysterie verhalen kent. Iedereen die ze niet kent, kan een goed begin maken door "Half-Way House" te lezen en dan terug te gaan tot de rest. Want ik denk dat de lezer na het lezen van dit verhaal er zeker van is dat hij de anderen wil proberen. "Half-Way House" begint eigenlijk wanneer Bill Angel in zijn Pontiac coupé volgens bepaalde instructies stopt bij een eenzaam gebouw buiten New York, om zijn zwager te ontmoeten. En terwijl hij wacht schrikt hij op van de kreet van een vrouw, gevolgd door haar verschijning die uit het gebouw komt gesneld om in een prachtige auto te springen en met een razende snelheid weg te rijden. Bill gaat het huis binnen en vindt zijn zwager op de grond, stervend aan een steekwond in de borst. Dit is slechts het decor van een zeer vakkundig opgespoorde misdaad, waarvan de dader tot bijna het einde verborgen blijft. Er zijn niet veel schrijvers die meer succes hebben bij het opwekken van belangstelling voor het feitelijke opsporen van een misdaad en dit gedurende ongeveer 320 bladzijden kunnen volhouden. Het is in deze richting dat Mr. Ellery Queen zijn naam en faam heeft gemaakt en elk boek dat hij schrijft komt met dezelfde impact van vaardigheid en slimme redenering." |
|
Elementen voor "The Game": Het Huis Halverwege is het laatste boek die de Queen "Uitdaging" bevat die hem van de andere had weten te onderscheiden (het zou veel later nog eens herverschijnen in De Dertiende Gast.)
|
  |
| Boven: Voorpagina en pagina uit Magazine Cosmopolitan juni 1936: eerste publicatie van het verhaal. Halfway House verscheen volledig in juni 1936 in een uitgave van (Hearst's International) Cosmopolitan. Nash's Pall Magazine dat ook tot de groep Hearst behoorde deed tussen mei en september 1936 hetzelfde. |
|
Halfway House
Vertalingen: |
 Andere artikels over dit boek (1) Reading Ellery Queen - Halfway House Jon Mathewson (Dec 2014) (2) #446: Spoiler Warning 8 – Halfway House (1936) by Ellery Queen JJ at The Invisible Event (Oct 13, 2018) (3) "Ellery Queen and The Mystery of the Hidden Name” Dale C. Andrews (and Kurt Sercu) (4) Halfway House - Suddenly at his Residence (Oct 12. 2018) (5) Reviews in verse Halfway House The Bunburyist by Elizabeth Foxwell (Jan. 8. 2020) |
| * Geïnteresseerde lezers moeten weten dat de icoontjes/kaften die op deze site worden toegevoegd vaak lange uitgebreide informatie hebben, die niet noodzakelijk in de tekst zelf wordt herhaald. Die informatie kwam ooit standaard als pop-up te voorschijn door met de muis de foto aan te wijzen. Firefox gebruikers kunnen deze handigheid activeren via een add-on genaamd "Popup ALT Attribute". Na installatie resulteert het aanwijzen van de iconen of kaften in een pop-up met extra of verduidelijkende informatie over de afbeelding. |
 Copyright © MCMXCIX-MMXXV Ellery Queen, een website rond deductie. Alle rechten voorbehouden. |
