 e Dertiende Gast
(1958)
 Het meest verbluffende mysterie dat Ellery ooit overviel, die ene die hij niet kon oplossen zelfs als hij de oplossing hem voor de voeten lag. "Op de achtste dag voor Kerstmis brengt je echte liefde je ... een hoofd met één gesloten oog - een waarschuwing dat je zult sterven..." Een schijnbaar vrolijk begonnen Kerstvakantie in een ingesneeuwde landgoed wordt wel heel onaangenaam wanneer een gast de anderen anonieme geschenken begint te sturen. De geschenken zijn mysterieus en de bijhorende boodschappen cryptisch maar hun doel is kristalhelder. Het is een tergend trage, maar duidelijke waarschuwing dat er een moord zal plaatsvinden op de twaalfde nacht, Kerstmis, met de aankomst van het laatste geschenk: de laatste slag... Dit detectiveverhaal begint met een auto-ongeluk in 1905 en verplaatst daarna de lezer naar 1930. Op een groot buitenverblijf wordt kerstmis gevierd. Tien gasten, onder wie de schrijver, worden er twaalf dagen zoet gehouden - en niet alleen met het zingen van kerstliedjes en het spelen van spelletjes. Er is iets anders dat hen bezighoudt en wel de komst van een geheimzinnige kerstman die op onbegrijpelijke wijze weer verdwijnt. Bovendien wordt op een van de kamers een onbekende oude man vermoord gevonden. En ten overvloede krijgt de jonge gastheer elke dag een vreemd pakket. Van deze cadeaus gaat, ondanks hun schijnbaar onschuldige aard, een stille dreiging uit, die zich op de twaalfde dag ontlaadt in een nieuwe 'moord', nu op de gastheer, die even later echter vrolijk, gezond en uit het niets bewust thuiskomt. De politie (en de lezer!) staat voor een raadsel, dat niet eerder opgelost wordt dan in 1957, als Ellery Queen toevallig het oude dossier van de moord nog eens in handen krijgt. Een echte Ellery Queen: scherp gedacht, goed gecomponeerd, spannend geschreven met rake typeringen (kaft) |
|
| "Queen heeft zijn geheugen met research
gecombineerd om een gedetailleerd en plezierig accuraat beeld te schetsen
van het Amerika aan het eind van de jaren20 ... en hoe bijzonder goed het
aanvoelt om er terug te vertoeven."
-- The New
York Times "Keurig gestoord." -- The Saturday Review "TRICKS AND A TREAT -- voor Queen's quorum." -- Virginia Kirkus |
|
   |
|
| Boven van links naar rechts: stof en 3 harde kaften voor Simon and Schuster; stof en harde kaft voor Gollancz (1956) en stofomslag Gollancz (1976). (Klik op de kaften om de verschillen te zien) * | |
| The East Hampton Star, "What's New in New
York" door Dorothy Quick 27 februari 1958. "Ellery Queen heeft een boek geschreven, 'The Finishing Stroke'. Dit is een van de beste Inner Sanctum boeken en zeker een van de beste van Ellery Queen die ik ooit gelezen heb, wat een hoge lof is voor dit schrijversduo dat al enkele prachtige boeken heeft geschreven. Ik kan niet enthousiaster zijn over dit mysterie. Het grijpt de lezer meteen, blijft spanning op spanning stapelen op een slimme en meeslepende manier. Het gaat over de 12 dagen van Kerstmis en een reeks fantastische geschenken die Ellery intrigeren en bang maken. Er is ook een dode man die niemand kent. Twaalf mensen in het huis en vele andere associaties met dat getal en een uiterst verrassend einde dat je een hartstilstand zou bezorgen. Dit is een boek om te bezitten want het zal een plaats veroveren in de geschiedenis van de mysteries en ooit een collector's item zijn. Dit is hoogst ongewoon in het tijdselement en in elk ander facet. Het heeft omvang en glans. Gefeliciteerd. Mr. Queen." |
|
        |
|
| Het staat vrijwel vast dat Lee en Dannay van hun dertigste
werk, zoals de titel The Finishing Stroke al laat vermoeden, hun laatste wilden maken. De twee
schrijvers hadden ondervonden dat met de steeds voortschrijdende technologie op gebied
van de criminologie men steeds minder behoefte had aan de kundigheden van een traditionele
speurder. Het zou steeds moeilijker worden om met nieuwe verhaallijnen te vinden waarvoor
Ellery's denkpatroon nodig zou worden geacht. Vandaar dat men teruggreep naar zijn
"tweede" zaak (eigenlijk zijn derde). Toch één van mijn persoonlijke favorieten daar we hier toch een meer genietbare (feilbare) Ellery krijgen voorgeschoteld. Het was ook het eerste verhaal dat ik kreeg opgediend, dankzij de speelsheid van het verhaal, de fantasierijke aanwijzingen, de manier waarop steeds weer alle mogelijke personages als verdachten kunnen worden bestempeld werd mijn verslaving een feit en blijft dit verhaal één mijn persoonlijke lievelingsboeken alleen nog voorafgegaan door sommige van zijn eerste boeken. Toen ik onlangs opnieuw doornam kon het niet echt de oude herinneringen doen herleven. Zeker, de speelsheid in het verhaal zit er nog steeds in en de manier waarop alle verdachten met het cijfer twaalf worden in verband gebracht kundig en aangenaam uitgewerkt... Eigenlijk is het verhaal zeer rechtlijnig. Zonder de 30-jaren spanwijdte zou het zeker wat van zijn aantrekkingskracht hebben verloren. Hoe kon John Sebastian verwachten dat zijn gasten vrijwillig twaalf dagen in het huis zouden blijven wanneer het door zo veel tegenspoed en andere "vervelendheden' wordt gezegend. Alleen het feit dat er een lichaam werd gevonden en iedereen als verdachte wel moest blijven kan het plot tot volle bloei komen. De climax is Queen van het zuiverste water en hierdoor stijgt het verhaal ook boven het meer dan gewone uit. De eigenlijke oplossing forceert toch wel wat de regels van fair-play en de wijze waarop het vinden van het eerste lichaam wordt verklaard laat ons wat onbevredigd achter. Voor de echte Queen-fan maken verscheidene andere zaken dit een opmerkelijk boek Om te beginnen wijkt Queen af van zijn gebruikelijke werkwijze door exacte data te vermelden (jaren) en meerdere verwijzingen te maken naar herkenbare 'historische' gebeurtenissen. Het verhaal begint bij Ellery's jeugd en het eindigt wanneer hij de zaak oplost tijdens zijn middelbare leeftijd in 1958. Hierdoor krijgt het ganse verhaal ook iets episch, passend bij een "laatste" boek... |
|
     |
|
|
Het beschrijft niet alleen uitvoerig
de geboorte van de mannelijke hoofdrolspeler in 1905 maar de neven hebben zeker een aantal
verwijzingen ingevoegd naar hun eigen achtergrond. Zo neemt
het eerste deel ons naar Rye.
In het tweede deel reist Ellery door Westchester, Mount Kidron, Mammaroneck en White
Plains naar Alderwood. White Plains is de plaats
waar Frederic Dannay zou overlijden. Nog meer verwijzingen wanneer het over hun werk gaat en we worden voorgesteld aan hun eerste uitgever en bepaalde aspecten van hun werk uit de doeken wordt gedaan. Bepaalde critici worden bij naam vermeld en de auteurs strooien vrijgevig aanbevelingen rond voor andere schrijvers en boeken. Worden vermeld als bestsellers van 1905 : The Crossing van Winston Churchill, John Fox Jr.'s The Little Shepherd of Kingdom Come, Rebecca of Sunnybrook Farm van Mr.Wiggins alsook andere moderne jonge schrijvers (Jack London, Barr McCutchean, Lincoln Steffens en Joseph C.Lincoln). Verschillende andere figuren uit film, theater, muziek en sport komen ook aan bod (Clara Bow, Elisabeth Rethberg en Lauri-Volpi, Babe Ruth,Notre Dame,...). In het kort bijna alle interesses die ook Djuna eigen waren. Ellery leest Anthony Berkeley's The Case of the Poisoned Chocolates waarbij hij "geniet van zijn meesterlijke uitwijdingen". Ellery fluit de melodie van Greensleeves en haalt diverse Latijnse spreekwoorden aan. De inspecteur komt alleen als cameo in het verhaal binnen daar hij het te druk heeft met de Arnold Rothstein-murder. In deze verjaardagsuitgave komt ook de Duesenberg opnieuw voor. Ellery's wagen wordt onderhouden in een garage in West 87th street en is voorzien van Amerikaanse sneeuwkettingen. |
|
|
|
 Andere artikels over dit boek (1) Reading Ellery Queen - The Finishing Stroke Jon Mathewson (Jan 2016) (2) Beneath the Stains of Time TomCat (December 23. 2021) (3) My Reader's Block Bev Hankins (December 13. 2014) |
|
| * Geïnteresseerde lezers moeten weten dat de icoontjes/kaften die op deze site worden toegevoegd vaak lange uitgebreide informatie hebben, die niet noodzakelijk in de tekst zelf wordt herhaald. Die informatie kwam ooit standaard als pop-up te voorschijn door met de muis de foto aan te wijzen. Firefox gebruikers kunnen deze handigheid activeren via een add-on genaamd "Popup ALT Attribute". Na installatie resulteert het aanwijzen van de iconen of kaften in een pop-up met extra of verduidelijkende informatie over de afbeelding. |
 Copyright © MCMXCIX-MMXXII Ellery Queen, een website rond deductie. Alle rechten voorbehouden. |
